Ενσωμάτωση των συστάσεων των πολιτών στην πολιτική για τη σπατάλη τροφίμων
Την Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2023, οι πολίτες της ομάδας Ευρωπαίων πολιτών για τη σπατάλη τροφίμων συναντήθηκαν και πάλι για μια εκδήλωση ανατροφοδότησης στο πλαίσιο της κοινής συνεδρίασης της πλατφόρμας της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων (στο εξής: FLW). Υπάλληλοι της Επιτροπής εξέτασαν διεξοδικότερα τις τρέχουσες προσπάθειες για την εφαρμογή των συστάσεων της ομάδας με συγκεκριμένα αποτελέσματα πολιτικής. Όπως εξήγησαν, ο αντίκτυπος των προτάσεων που υποβλήθηκαν από τους πολίτες είναι ήδη εμφανής σε πρωτοβουλίες όπως η πλατφόρμα FLW και η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα.
Μπορείτε να έχετε πρόσβαση στην έκθεση ανατροφοδότησης που περιλαμβάνεται στον παρακάτω κατάλογο εγγράφων και να δείτε πώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε υπόψη τις συστάσεις των πολιτών.

Πώς θα μειωθεί πιο αποτελεσματικά η σπατάλη τροφίμων;
Παρά τις δεσμεύσεις των κρατών μελών όσον αφορά τη σημαντική μείωση των επιπέδων σπατάλης τροφίμων, μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος σε αυτά.
Ο καθορισμός νομικά δεσμευτικών στόχων, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα κράτη μέλη, θα συμβάλει στη μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και στα νοικοκυριά. Οι στόχοι αυτοί απαιτούν από τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση, παρέχοντάς τους παράλληλα την ελευθερία να επιλέγουν τα πλέον αποτελεσματικά μέτρα ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους.
Τα κράτη μέλη οφείλουν να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων σε εθνικό επίπεδο (το 2030 σε σύγκριση με το 2020):
- κατά 30 % (κατά κεφαλήν) στο λιανικό εμπόριο και την κατανάλωση (εστιατόρια, υπηρεσίες εστίασης και νοικοκυριά)·
- κατά 10 % στην επεξεργασία και τη μεταποίηση.

Η άποψη των πολιτών
Η ομάδα πολιτών που συγκάλεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε 23 συστάσεις, τονίζοντας την ανάγκη υιοθέτησης ευρείας προσέγγισης, κι εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή όλων των φορέων και την ενίσχυση της συνεργασίας σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
Η έκθεση πολιτών με τον πλήρη κατάλογο των συστάσεων της ομάδας παρατίθεται στην ενότητα «Έγγραφα» παρακάτω. Δημοσιεύτηκε μαζί με τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής. Πρόκειται για την πρώτη συμβολή των πολιτών με συγκεκριμένο και δομημένο τρόπο στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών πολιτικών και νομοθετικών πρωτοβουλιών, ως αποτέλεσμα άσκησης συμμετοχικής δημοκρατίας.
Οι συστάσεις παρουσιάζουν τρεις άξονες δράσης, με στόχο να ενισχυθεί η συνεργασία στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων, να ενθαρρυνθούν οι πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων τροφίμων και να υποστηριχθεί η αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών.

Περιλαμβάνουν:
- Τη σύνδεση της μείωσης της σπατάλης τροφίμων με μια δίκαιη, ισότιμη αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων που διασφαλίζει την αλληλεγγύη και τη συνεργασία μεταξύ των φορέων, με μηχανισμούς για τη διευκόλυνση της αναδιανομής των πλεονασμάτων τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη.
- Την ανάγκη να θέσει η ΕΕ έναν πρωταρχικό στόχο για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, με τα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα ώστε να διασφαλίσουν την επίτευξη του στόχου σύμφωνα με μια τεκμηριωμένη προσέγγιση για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της προόδου που σημειώνεται.
- Τον εξέχοντα ρόλο της εκπαίδευσης για την κατανόηση και την εκτίμηση της αξίας των τροφίμων από μικρή ηλικία.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Τα αποτελέσματα της ομάδας πολιτών θα συνεχίσουν να στηρίζουν το γενικό έργο της Επιτροπής για τη σπατάλη τροφίμων.
- Για παράδειγμα, οι πολίτες επιβεβαίωσαν και υποστήριξαν την ανάγκη ανάληψης δράσης σε επίπεδο ΕΕ για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων και συνέστησαν την ανταλλαγή δεδομένων και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών. Επιπλέον, ως καταναλωτές επιθυμούν υποστήριξη για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο κατανάλωσης και χρήσης των τροφίμων όσον αφορά την τελική ημερομηνία ανάλωσης και την ένδειξη «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από».
- Οι συστάσεις των πολιτών υπέδειξαν επίσης σημεία προς περαιτέρω εξέταση, όπως η λήψη μέτρων για την απαγόρευση της καταστροφής ασφαλών πλεονασμάτων τροφίμων. Η έρευνα για καινοτόμες και βιώσιμες συσκευασίες αποτελεί έναν ακόμη τομέα στον οποίο απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες που επισημαίνεται στις συστάσεις.
- Οι συστάσεις αποκάλυψαν επίσης ορισμένους τομείς για πιθανή μελλοντική δράση από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και άλλους παράγοντες, όπως η ανάγκη βελτίωσης της προσέγγισης και της συνεργασίας με τους πολίτες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Είναι σημαντικό ότι τα αποτελέσματα της ομάδας θα χρησιμεύσουν ως οδηγός για να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στην επίτευξη των στόχων.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πολίτες ζήτησαν τη δημιουργία τοπικών και εθνικών φόρουμ συμμετοχής των πολιτών, προκειμένου να συμβάλουν ενεργά στη μείωση της επιτόπου σπατάλης τροφίμων.
Στις 7 Νοεμβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε παρατηρήσεις στους πολίτες σχετικά με τις συστάσεις τους, οι οποίες επίσης κοινοποιήθηκαν και συζητήθηκαν στηνπλατφόρμα της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων, στην οποία συμμετείχαν τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό να ληφθούν υπόψη για τα εθνικά προγράμματα πρόληψης της σπατάλης τροφίμων.

Σπατάλη τροφίμων: τι διακυβεύεται;
23 συστάσεις για να επιταχυνθεί η μείωση της σπατάλης τροφίμων στην ΕΕ
Σήμερα, πάνω από 37 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ δεν έχουν αρκετά χρήματα για ένα ποιοτικό γεύμα κάθε δεύτερη μέρα, ενώ οι υψηλές τιμές των τροφίμων αποτελούν αυξανόμενη ανησυχία. Η σπατάλη των τροφίμων δεν αποτελεί μόνο οικονομικό και ηθικό πρόβλημα, αλλά επιδεινώνει επίσης την κλιματική αλλαγή και εξαντλεί τους περιορισμένους φυσικούς πόρους του περιβάλλοντος. Ως συνέχεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, η πρώτη ομάδα πολιτών νέας γενιάς, επιδιώκοντας να συμβάλει ενεργά στη διαδικασία χάραξης πολιτικής της ΕΕ, ασχολήθηκε με το πώς θα αναληφθούν περισσότερες ενέργειες και πώς θα μειωθεί γρηγορότερα η σπατάλη τροφίμων στην ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες που συγκεντρώθηκαν στην ομάδα ολοκλήρωσαν τις εργασίες τους μετά από 3 Σαββατοκύριακα διαβουλεύσεων. Υποβλήθηκαν 23 συστάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίες διαρθρώνονται γύρω από τρεις άξονες δράσης με στόχο τα εξής: να ενισχυθεί η συνεργασία στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων, να ενθαρρυνθούν οι πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων τροφίμων, να υποστηριχθεί η αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών.

Οι συστάσεις των πολιτών στηρίζουν το έργο της Επιτροπής σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων, μεταξύ άλλων και τη νομοθετική πρόταση για τον καθορισμό νομικά δεσμευτικών ενωσιακών στόχων μείωσης. Η έκθεση των διαβουλεύσεων ως αποτέλεσμα των συνεδριάσεων της ομάδας πολιτών, δημοσιεύτηκε μαζί με την πρόταση της Επιτροπής. Οι στόχοι μείωσης της σπατάλης τροφίμων προτείνονται στο πλαίσιο στοχευμένης αναθεώρησης της «οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα» ώστε να αντιμετωπιστεί τόσο η σπατάλη προϊόντων κλωστοϋφαντουργίας όσο και των τροφίμων. Οι συστάσεις των πολιτών θα κοινοποιηθούν και θα συζητηθούν περαιτέρω στην πλατφόρμα της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων, στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη και άλλοι ενδιαφερόμενοι παράγοντες.
Ο πλήρης κατάλογος των συστάσεων παρατίθεται στην ενότητα «Έγγραφα» παρακάτω.
Χρονοδιάγραμμα
Οι συνεδριάσεις της ομάδας για τη σπατάλη τροφίμων πραγματοποιήθηκαν από τον Δεκέμβριο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023.
- 16-18 Δεκεμβρίου 20221η συνεδρίαση — Βρυξέλλες
Κατά την πρώτη συνεδρίαση χρειάστηκε να παραχθούν ιδέες και να διαμορφωθούν προσεγγίσεις διαρθρωμένες σε θεματικά πεδία, τις οποίες οι πολίτες θεωρούσαν ως τις πιο γόνιμες για περαιτέρω ανάλυση.
- 20-22 Ιανουαρίου 20232η συνεδρίαση — διαδικτυακά
Η δεύτερη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά από τις 20 έως τις 22 Ιανουαρίου 2023. Βάσει των προσεγγίσεων για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων που συμφωνήθηκαν κατά την πρώτη συνεδρίαση, συντάχθηκαν αρχικές συστάσεις. Οι πολίτες ανέπτυξαν ιδέες για τρία διαφορετικά θέματα:
- συνεργασία στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων: από το αγρόκτημα στο τραπέζι·
- πρωτοβουλίες των επιχειρήσεων τροφίμων·
- υποστήριξη της αλλαγής συμπεριφοράς μεταξύ των καταναλωτών.
- 10-12 Φεβρουαρίου 2023Καταληκτική συνεδρίαση — Βρυξέλλες
Στην καταληκτική συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 10-12 Φεβρουαρίου 2023 στις Βρυξέλλες υποβλήθηκαν τα συμπεράσματα των συζητήσεων, μαζί με τις συστάσεις των ομάδων εργασίας, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο τελικός κατάλογος των συστάσεων παρατίθεται στην ενότητα «Έγγραφα» παρακάτω.
Πώς θα μειωθεί πιο αποτελεσματικά η σπατάλη τροφίμων;
Η άποψη των πολιτών.
Οι πολίτες συζήτησαν και ανέπτυξαν συστάσεις σχετικά με τις δράσεις που θα πρέπει να αναλάβουν η ΕΕ, τα 27 κράτη μέλη της, οι πολίτες και άλλοι ενδιαφερόμενοι ιδιωτικοί και δημόσιοι παράγοντες, ώστε να επιταχυνθούν οι προσπάθειες για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων.
Η καταπολέμηση της σπατάλης τροφίμων έχει τριπλό όφελος:
- εξοικονομούνται τρόφιμα για ανθρώπινη κατανάλωση·
- βοηθά τους γεωργούς, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να εξοικονομούν χρήματα·
- μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής και
κατανάλωσης τροφίμων.
Ποια ήταν τα αποτελέσματα της ομάδας πολιτών;
Η ομάδα Ευρωπαίων πολιτών διατύπωσε σειρά συστάσεων για να στηρίξει το έργο της Επιτροπής σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων. Στις συστάσεις αυτές περιλαμβάνεται η εκπόνηση νομοθετικής πρότασης ώστε να τεθούν ενωσιακοί στόχοι για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων. Η ομάδα Ευρωπαίων πολιτών παρείχε επίσης καθοδήγηση για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους αυτούς.
Υπάρχει μεγάλη έλλειψη γνώσεων όσον αφορά τη σπατάλη τροφίμων. Δεν είναι μόνο σφάλμα του καταναλωτή. Οφείλουμε να βρούμε λύσεις. Σε τελική ανάλυση, είμαστε όλοι καταναλωτές.
Food waste panel group pictureFood waste panel group picture Citizen pannel - People talking 3Citizen pannel - People talking 3 Citizens panel dotsCitizens panel dots food waste panel votingfood waste panel voting food waste panel Suicafood waste panel Suica food waste session 1food waste session 1 food wastefood waste food waste panel citizensfood waste panel citizens food waste panel participantsfood waste panel participants Citizens panelCitizens panel food waste panel participantfood waste panel participant food waste panel participantsfood waste panel participants food waste panel participantfood waste panel participant Citizens panel speechCitizens panel speech Citizens panel speechCitizens panel speech food waste openingfood waste opening